“Am İsrael Hay” dendiğinde yalnız İsrael halkı değil tüm dünya Yahudileri kast edilir. Peki yeni kurulan Yahudi devletine niye “İsrael” adı verildi?
Mikra’ya göre İsrael kabileleri Yaakov’dan gelen on ve sonrasında Yosef’ten gelen Efraim ve Menaşe ile toplam on iki kabileden oluşur. Nedense Mikra kayıp kabile diye de tanımlanan on üçüncü kabileyi göz önüne almaz ve on iki kabileden söz eder. Bunun farklı açıklamaları vardır.
İsrael krallığı MÖ 928 yılında Kral Shlomo’nun ölümü ve oğlu Rehavam’ın kral olmasıyla ikiye bölünür. Rehavam halka çok ağır vergiler yükler. Halk ayaklanır ve Yehuda, Şimon, Binyamin ile Levi’lerin bir kısmının dışında kalan diğer on kavim ayrılarak kuzeyde İsrael Krallığını sürdürürler. Yehuda Krallığı ise ülkenin güneyinde başkenti Yeruşalayim olan bölgede egemen olur.
Beit Amigdaş’ın birinci yıkımı (MÖ 597), Asur’un İsrael Krallığını ortadan kaldırmasıyla Irak, İran, Suriye gibi Asur İmparatorluğu’nun farklı ülkelerine dağılan ve bir bölümü de Yehuda Krallığı’na sığınan on kabile böylece ortadan kalkmış olur. MS 70 yılında Beit Amigdaş’ın Titus tarafından ikinci defa yıkılması ve MS 135’te Bar Kohva isyanının da bastırılmasıyla Yehuda Krallığı da ortadan kalkar, halk daha evvelce Babil’e göç etmiş olanlara katılır. MS birinci yüzyılda Babil’de bir milyona ulaşan Yahudilerin sayısının üçüncü yüzyılda iki milyona ulaştığı söylenmekte.
Bu kısa tarihi girişten sonra sorumuza dönelim. Yehuda krallığının daha uzun süreli olduğuna ve Yahudilerin Yehuda krallığındaki iki kabilenin devamı varsayılabileceğine göre yirminci yüzyılda kurulan Yahudi devletinin adı neden Yehuda değil de, İsrael olmuştur? En kolay yanıt on iki kabilenin aynı zamanda İsrael adını da alan Yaakov’un çocukları olmalarıdır.
İsrael Devleti adını ilk öneren kimdi? Bu soru 1965 yazında yeniden su yüzüne çıktı. O yılın Bağımsızlık Günü'nde radyo spikeri canlı yayında David Ben-Gurion'a bu soruyu sorduğunda şu cevabı aldı: “Hatırlamıyorum”.
Bayan Y. Elitzur bu yanıta "Jerusalem Post" ve "Haaretz"e yazdığı mektuplarla yanıt verdi ve merhum kocasının 12 Nisan 1948 tarihli bir yazısında “İsrael” ismini "Palestine Post"a önerdiğini duyurdu.
12 Mayıs 1948'de Geçici Hükümet, bir Yahudi devletinin kurulmasına ilişkin bildirgeyi tartışıyordu. Bildirgenin karara bağlanmasının ardından devletin isminin ne olacağı gündeme geldi ve bunun acilen çözümlenmesi istendi. Çeşitli önerilerde bulunuldu. Genellikle yeni ülkenin adının “Yehuda” olacağı varsayıldı. Ancak BM tarafından Yahudi devletine tahsis edilen bölgenin tamamının tarihi Yehuda Krallığı’nın dışında olduğu görüldü. Yeruşalayim’in gelecekteki Yahudi devletiyle yeniden birleşmesi o zamanlar için uzak bir vizyon olarak görünüyordu.
Yehuda ismi terk edildikten sonra Zion, Zabar, Eretz-İsrael isimleri önerildi. Toplantıda "İsrael" adını öneren kişi Ben-Gurion oldu. İsim yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğu tarafından kabul edilidi ve oylamaya katılan on kişiden yedisi olumlu oy verdi. Böylece içinde yaşadığımız Yahudi devletinin adı “Yehuda” değil “İsrael” oldu.
Kaynak: Aharon Rubeni, 30 Nisan,2006, Haaretz
Comments