Roman Polanski'nin Oscar ödüllü filmi Piyanist sayesinde, Wladyslaw Szpilman'ın hayatta kalışının olağanüstü hikayesi tüm dünyaya duyuruldu.
1935'te Polonya Radyosu'nda piyanist olarak çalışmaya başladı. Piyanist'in ilk sahnesi, Szpilman'ın Varşova'daki Zielna Caddesi'ndeki Polonya Radyosu merkezinde Chopin'in C diyez minör noktürnünü çalmasıdır. Tarih 23 Eylül 1939: Alman birliklerinin Polonya'ya girmesinden tam üç hafta sonra. İstasyonun bombalanması, işgal altındaki Varşova'da radyoda canlı yayınlanan son konseri kesintiye uğrattı. Önceki haftalarda ana hedefi Polonyalılara umut vermek olan radyo sessizliğe gömüldü. Beş gün sonra, 28 Eylül 1939'da Varşova teslim oldu. 2. Dünya Savaşı patlak verdiğinde henüz 28 yaşındaydı. Ebeveynleri, erkek kardeşi ve iki kız kardeşiyle birlikte 1940 yılında zorunlu olarak Varşova gettosuna nakledildi. "Sztuka" kafede piyano çalarak ailesinin geçimini sağladı.
Umschlagplatz'dan sınır dışı edilmekten kurtulmasına yardımcı olan tanınmış ve popüler bir figür haline geldi. Tüm ailesi Treblinka ölüm kampında öldürüldü. Ayrıca Varşova gettosundan kaçmayı başardı. Birkaç ay boyunca Aryan tarafındaki özel dairelerde saklandı. Varşova Ayaklanması sırasında harap olmuş Varşova'da hayatta kalmak için mücadele etti. Hayatını, 1944/1945 kışında düzenli olarak Szpilman'ın saklandığı yeri ziyaret eden ve ona yiyecek sağlayan Alman Yüzbaşı Wilm Hosenfeld'e borçluydu.
Wladyslaw Szpilman, işgalin zorluklarını 1946'da yayınlanan Death of the City 1939-45 adlı kitabında anlattı. Kitap 1998'de dünyanın birçok ülkesinde The Pianist adıyla yeniden yayınlandı. Savaştan sonra Szpilman'ın kariyeri yükselişe geçti. 1963'e kadar Hafif Müzik Bölümü başkanı olarak görev yaptığı Polonya Radyosu'na tekrar katıldı. Bunun dışında, aralarında film şarkılarının, ünlü şarkıcıların seslendirdiği Polonya şarkılarının ve çocuk şarkılarının da bulunduğu yaklaşık 500 şarkı besteledi. Ayrıca müzik yarışmaları ve şarkı festivalleri düzenledi. Avrupa'da birçok turnuvaya katıldı ve Polonya'da senfoni orkestralarıyla sahne aldı. 1950'de evlendi ve iki oğlu oldu. 2000 yılında 88 yaşında Varşova'da öldü.
Önümüzdeki hafta Kristal Gecesi’nin 86. Yılı. Resmi rakamlara göre o gece toplam 400 kişi öldürüldü. 1400 sinagog, Yahudilere âit çok sayıda dinî veya sivil toplantı mekânı, binlerce işyeri, dükkân, ev ile birlikte Yahudi mezarlıkları talan ve yağma edildi. Tek suçları Yahudi doğmak, Yahudi olmaktı…
Bu satırları savaşın 391. Günü kaleme aldım. Kaçırılan 101 bebek, çocuk, kadın ve erkeğin evlerine ve sevdiklerinin yanına hemen dönmesini dilerim.
Yelda Abudara PENSO
Comments