Nelly BAROKAS
Yazar/Çizer İzel Rozental´in büyük halası Angèle Guéron´un günlüğünden yola çıkarak kaleme aldığı “TALİHSİZ ANJEL HALA ve Edirne Kuşatması Günleri” grafik/roman türünde bir kitap. Rozental romanın ilk sayfalarında, Angele Guéron adlı akrabasının nasıl hayatına girdiğini ve kitabın hazırlanma sürecinin aktarımını çizgileriyle destekleyerek okuyucuya anlatıyor.
Ve devamında Angèle Guéron´un günlüğünün tutulduğu yıllara ait fotoğraf ve kartpostal, karikatür gibi görselleri de kendi çizimleriyle birlikte ekleyince, zevkle okunan ama her sayfası nakış gibi işlenmiş bir kitap çıkmış ortaya.
Kitabın arka kapak yazısı grafik romanın içeriğini şöyle tanımlıyor:
“Angèle Guéron 1909’dan 1915’e kadar, Osmanlı İmparatorluğu’ndaki en büyük Yahudi kız okullarından Edirne’deki Alyans Okulları’nın yöneticisiydi. Hem bir kurum yetkilisi olarak hem de kendi halinde bir vatandaş olarak Edirne Kuşatmasının tanıkları arasındaydı. 1912’nin sonlarında ve 1913’ün başlarında, kuşatma altındaki Edirne’nin Balkan Savaşları sırasında kaderini belgelediği bir günlük tuttu Guéron. Kuşatma sırasında yerel hayata dair nadir bir bakış açışı sağlamanın yanı sıra bir Sefarad kadınının, cemaatteki ataerkilliğin gösterdiği dirence karşı Osmanlı vatanseverliğini belgelemişti.
Karikatürist-yazar İzel Rozental bir gün şans eseri bu ünlü öğretmenle aslında akraba olduğunu öğrenir. Vaktiyle annesinden dinlediği hikâyelerde “Talihsiz Anjel” adıyla anılan “büyük hala” aslında Angèle Guéron’dan başkası değildir. Hikâye tam olarak böyle başlar. “Talihsiz Anjel”in peşine düşen Rozental bir yandan büyük halayı daha yakından tanımaya çalışırken bir yandan da Balkan Savaşları sırasında gerçekleşen Edirne Kuşatmasında yaşananları öğrenecektir.”
Angèle Guéron, Edirne Kuşatmasının başladığı günlerde Edirne’deki Alyans Okulu’nun müdiresidir. Kuşatma başladığında 26 yaşında genç bir kadındır. Tuttuğu günlük o döneme ışık tutar. Anjel Hala’nın günlüğü Edirne’nin Bulgarlar tarafından kuşatıldığı döneme tanıklık ediyor. Günlük, tarihi bir belge niteliği taşımasının yanı sıra, savaşın acımasızlığını, Edirne halkının mağduriyetini, açlık ve sefaleti, Yahudi bir kadının tanıklığı ve bakış açısından aktarıyor. Edirneli Anjel’in ülkesine bağlılığını, hayata tutunma çabasını, özveriyle çalışan bir eğitimci olduğu halde Yahudi toplumu idarecileri tarafından haksızlığa uğradığını Rozental’in anlatı ve çizimlerinden öğreniyoruz.
İzel Rozental’in “Annesinin Anısına” atfettiği kitabın “Son” sayfasında kendini torunlarına bu hikâyeyi anlatırken çizgileriyle resmetmesi, tarihi bir değerin gelecek nesillere aktarımı görevinin tamamlanmış olması türünden bir anlam taşıyor. Ve İzel Rozental torunlarına şunu söylüyor: “İşte böyle sevgili torunlarım… Angele Gueron’un öyküsü burada sonlanıyor. Büyük büyük halanız Anjel’i bir daha hiç görmedim. Bu kitap ondan size bir miras.”
Kırmızı Kedi Yayınları tarafından Ekim 2024’te yayınlanan 171 sayfalık kitabın kapak tasarımı yazar İzel Rozental’ın kızı Melis Rozental’a ait.
Comments