Olimpiyatların En Başarılı Kadın Yahudisi
26 Temmuz - 11 Ağustos tarihleri arasında dünyanın en önemli spor organizasyonu olan olimpiyatlar, Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenecek. 2024 Paris Olimpiyatları'nda İsrail'i 54'ü erkek ve 34'ü kadın olmak üzere 88 sporcu temsil edecek. Bu sporcular 16 farklı spor dalında madalya almak için rakipleriyle kozlarını paylaşacak.
İsrail, ilki 1992 Barselona Olimpiyatları'nda olmak üzere bugüne kadar 12 sporcu tarafından 13 kere kürsüde yer aldı. 3 altın, 1 gümüş ve 9 bronz madalya kazandı. Sizlere bugün tanıtacağım Agnes Keleti ise tek başına 10 madalya kazanarak olimpiyat tarihine adını altın harflerle yazdırdı.
Agnes Keleti 9 Ocak 1921'de Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de dünyaya geldi. 4 yaşındayken jimnastik ile ilgilenmeye başladı. 16 yaşına geldiğinde ülkenin jimnastikte şampiyonuydu. 1937 ila 1956 tarihleri arasında 10 kere zirvede yer aldı. 2. Dünya Savaşı sonrası düzenlenen ilk olimpiyatları sakatlığı nedeniyle kaçırmasaydı, bugün tüm İsrail'in toplamından daha fazla madalya kazanmış bir sporcu olacaktı.
1952 Helsinki Olimpiyatları, Agnes Keleti'nin kürsüde yer aldığı ilk olimpiyatlar olarak kayıtlara geçti. 1 altın, 1 gümüş ve 2 bronz madalya kazandı. 1956 Melbourne Olimpiyatları'nda ise çıtayı yükseltti. 4 altın ve 2 gümüş madalya ile Melbourne Olimpiyatları'nın en başarılı sporcusu oldu.
Agnes Keleti 1956 Olimpiyat Oyunları'ndan 1 yıl sonra İsrail'e aliyah yaptı. 1959'da ikinci evliliğini Robert Biro ile yaptı (İlk evliliğini birazdan anlatacağım). Bu evlilikten Daniel ve Rafael isimli 2 erkek çocuk dünyaya getirdi. Profesyonel sporu bıraktıktan sonra sporun içinde kalmaya devam etti. Tel Aviv Üniversitesi'nde beden eğitimi dersleri verdi ve 34 yıl boyunca Netanya'daki Wingate Spor Enstitüsü'nde çalıştı.
Agnes Keleti'nin hayatı her zaman güzellikler içerisinde geçmedi. 2. Dünya Savaşı'nda sahte kimlik ve Macar sporcu Istvan Sarkany ile yaptığı sahte evlilik sayesinde hayatta kaldı. Annesi ve kız kardeşi İsviçreli diplomat Carl Lutz ile İsveçli diplomat Raoul Wallenberg'in düzenlediği belgelerle hayatlarını kurtardı. Babası ise Auschwitz'de hayatını kaybedenler arasındaydı.
1936'da Yahudi sporcuların alınmadığı, 1940 ve 1944'te düzenlenmesi gereken oyunların savaş nedeniyle düzenlenmediğini, bunlarla birlikte 1948'deki oyunlara sakatlığı nedeniyle katılamadığını da hatırlarsak Agnes Kelet'nin çok daha fazla madalya kazanabileceği olasıydı.
2015'te Macaristan'a dönen Agnes Kelet, hayatına bu ülkede devam ediyor. 103 yaşında ve hayatta olan en yaşlı olimpiyat şampiyonu unvanı kendisine ait. Tabii başarıları bununla sınırlı değil. 2004'te Macaristan tarihinin en önemli 12 sporcusundan biri olarak kabul edildi. 1982'de, Yahudi ve İsrail halkının yararına çeşitli profesyonel mükemmeliyete ait insanlara verilen, kendisi gibi Macaristan'da doğmuş Theodor Herzl Ödülü'ne layık görüldü.
1981'de Uluslararası Yahudi Sporları Onur Listesi, 1991'de Macaristan Sporları Onur Listesi, 2001'de Uluslararası Kadın Sporları Onur Listesi ve 2002'de Uluslararası Jimnastik Onur Listesi'ne adı yazıldı.
Semih KASTORYANO
Comments