Matilda Koen-Sarano, 1939 yılında Milano'da Türkiyeli Sefarad bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Büyükbabası Moshe, 1874 yılında Bergama'da doğdu. Anne ve babası Alfredo Sarano ve Diana Hadjes Aydın'da doğmuştu. Babası 1925'e kadar Rodos'ta, annesi ise 1938'e kadar İzmir'de yaşadı ve 1938'de Milano'da evlendi. İkinci Dünya Savaşı sırasında aile, Nazi zulmünden kaçarak İtalyan dağlarında saklandı. Babası, 1945'ten 1969'ya kadar Milano Yahudi Cemaati Sekreteri oldu. 1960 yılında Aaron Koen ile evlendi ve İsrael’e Aliya yaptı
Matilda, Milano Yahudi Cemaati Okulu'nda okudu, ayrıca Milano'daki Bocconi Üniversitesi'nde diller, ayrıca Yeruşalayim İbrani Üniversitesi'nde İtalyan edebiyatı ile Yahudi-İspanyol edebiyatı ve Yahudi-İspanyol folkloru okudu.
1979 yazında Kol İsrail'de düzenlenen Ladino dili radyo yapımcılarına yönelik seminere katıldı. Bu, onda bu dilde yazma ve çocukluğunun sonuna kadar yaşadığı her şeye ışık tutma arzusunu ateşledi. Bunu başarmak için Sefarad dünyasından birkaç kişiyle röportaj yaparak yüzlerce halk masalını ve geleneksel hikâyeyi kaydedip saklamaya başladı. Ayrıca bu faaliyet onun üniversiteye burslu olarak dönüşünü sağladı. Daha sonra Sefarad halk masallarından oluşan ilk kitabı “Kuentos del Folklor de la Famiya Djudeo-Espanyola” (Yahudi-İspanyol Ailesinin Halk Masalları) adlı kitabını 1986 yılında Yeruşalayim’de yayınladı.
Nisan 2009'da en son kitabı olan "Kon Bayles i Kantes, Sefaradis de Dor en Dor" (Danslar ve Şarkılarla, Nesilden Nesle Sephardim) yayımlandı.
Koen-Sarano, 1996'dan bu yana Negev'deki Ben-Gurion Üniversitesi'nde Ladino dersi veriyordu ve 1998'den bu yana da Yeruşalayim’de Ladino ve Kültürü Ulusal Otoritesi tarafından düzenlenen Ladino Öğretmenleri kursuna katılıyordu. Aynı zamanda Kol İsrail'de Yahudi-İspanyol Haberleri'nin de yazarıydı.
Editörün notu;Matilda Koen- Sarano bir dönem yazılarının Ladino lisanının gelişmesi adına İYT web sitesi platformunda yayınlanmasını istemişti kendi kaleminden çıkan yazıları ve onun "Gizar Kon Gozo” kitabı hakkındaki yazıyı aşağıdaki linklerden okuyabilirsiniz.
Matilda Cohen-Sarano "Gizar Kon Gozo”
Comments