Para kırılgan bir yapıya sahiptir. Para sahipleri yatırımlarının yönlerini çok çabuk değiştirir. Yön değişimi için küçük bir haber yeterlidir. Geçtiğimiz haftalarda Israel’in kredi notu Moodys tarafından düşürüldü. Not düşüşü ne demek?
Kredi notu bir ülkenin yükümlülüklerini zamanında yerine getirip getiremeyeceği konusunda görüş belirtir. Bir ülkenin borcunu geri ödeme yeteneğini gösterir. Kredi notları değerlendiriliken, değerleme yapılan birey şirket ya da ülkenin geçmiş ve güncel finansman ya da mali yapıları esas alınır.
Yüksek kredi notu o ülkenin ekonomik yapısının iyi olduğunu ve borçlarını ödememe riskinin düşük olduğunu, düşük kredi notu ise borçların ödenme riskinin yüksek olduğunu gösterir.
Ülkelerin giderleri karşılaması için yatırım ve vergiye ihtiyacı vardır. Yatırım konusunda yatırımcıya yol gösteren konu kredi notudur. Yüksek kredi notu yatırımcıyı ülkeye çeker düşük olan ise yatırımcıyı kaçırır.
Ülkelerin giderlerini karşılamada bir başka başvurduğu yol borçlanma. Ülkeler hazine bonoları ile hem yurt içi hem de yurt dışından borçlanabilir. Bu noktada hazine bonosu geri ödenmeme riskine karşılık bonolar sigortalanır. Düşük kredi notu sigortalanan hazine bonoların primini, faiz oranını arttırır.
Kredi derecelendirme notunda görünüm vardır. Görünüm pozitif ise derece yükselebilir veya aynı kalabilir. Eğer negatif ise yeni düşüşler olabilir demektir. Israelin kredi notu Moodys tarafından A2 den Baa1’e düşürüldü. Bu yıl kurum iki defa Israel’in kredi notunu düşürdü. Görünümü ise negatifte bıraktı. Olası indirimler sinyalini verdi. Bir başka deyişle yeni düşüşler yaşanabilir ve bu durumda Junk yani yatırım yapılmayacak seviyeye düşürülebilir.
Moodys’in gerekçeleri ise , savaşın bitimine yönelik strateji olmaması, haredi askerlik yasasının toplumu böleceği, adalet bakanı Levin’in adalet reform diyerek toplum içinde ayrışmaya sebep olması, kısa süre içinde kurumun savaşın bitme ihtimali olmadığını görmesi ve Israel’in büyüme hızının 2025 te azalacağını öngörmesi.
Yukarda da görüldüğü gibi gerekçenin bir kısmı politik bir kısmı ise savaş ve savaşın etkileri. Israel güçlü ekonomisi ve yabancı yatırımcıların büyük şirketlere ve teknoloji şirketlerine olan güveni ile kur ve borsa anlamında çok fazla etkilenmese de ileride olabilecek bir düşüşte benzer bir senaryo yaşanmayabilir.
Israel bir yıldır yalnız cephede değil ekonomik, politik anlamda varoluş savaşına devam ediyor. Her şeyin bir an önce yoluna girmesi dileğimizle.
İzel NAMER
Comments