Adı, Soyadı : Joseph Niego
Doğum Tarihi ve Yeri: 1863 Edirne/Türkiye
Ölüm Tarihi : 8 Aralık 1945 İstanbul/Türkiye
Aliya Tarihi : 1886
Tahsili : Edirne’deki Alliance Lisesi’nde Fransızca, Ecole Normale Orientale’de Tora ve Menahem Farhi’den İbranice öğrendi. Alliance tarafından gönderildiği Fransa’da Montpellier şehrinde Ziraat Yüksek Okulunda okudu.
Mesleği : Agronom, Ziraatçi
Özgeçmişi : Joseph Niego 1886 yılında Samuel Hirsh tarafından İsrael’deki Mikveh İsrael Tarım Okuluna müdür yardımcısı olarak tayin edildi. Beş yıl ziraat öğretmeni olarak görev gördükten sonra 1891 yılında okulun müdürü oldu. Mesleki bilgisi pek çok öğrencinin başarılı birer ziraatçı olarak yetişmelerine yol açtı ve talebe sayısında büyük artış sağladı. Bu sayı 1893-1901 yılları arasında önce 100, sonra 200 öğrenciye kadar ulaştı. Özellikle “moşavlar”dan (ziraai yerleşimlerden) talebelerin öğrenim görmelerine öncelik verdi.
Niego’nun Mikveh İsrael’in müdürü olarak hedefi, okul mezunlarına iyi bir gelecek sağlamaktı. Her moşavdan “Hovevey Tsion” gençlik teşkilatına mensup iki öğrencinin okula kabulü ile zirai yerleşimlerde modern yöntemlerle ziraatçılığın kalkınmasını sağlamaya çalıştı.
Niego, 1893 yılında Yafo’da ilk İbrani Lise’nin açılışına yardımcı oldu.
Joseph Niego, Mikveh İsrael’de öğretmen ve memurlar için ayrı bölümler, öğrenciler için geniş yatakhaneler ve bir sinagog inşa ettirdi. Badem, zeytin, gibi pek çok ürünün yetiştirildiği zirai alanlar açtı, ağıl ve kümesler oluşturdu. Limon, muz, şeftali gibi ve özellikle tropikal meyvelerin İsrael’de yetiştirilmesini sağladı.
27 Ekim 1989 tarihinde Hertzl’in Mikveh İsrael’de Alman İmparatoru ile buluşacağına ilişkin program üzerine Niego önce Hertzl’in Siyonist görüşlerini benimsemediğinden tereddüt gösterdi. Ancak sonradan Hertzl’i çok iyi ağırladı ve bütün okulu gezdirerek izahatlar verdi. Hertzl sonradan günlüğüne “mükemmel bir zirai okul” diye yazacaktır.
Böylece Joseph Niego Dr.Hertzl ve dört arkadaşının, İmparator Guillaume ile Mikveh İsrael’de görüşmelerini sağladı. Bu karşılama töreninde tüm yerleşim bölgelerinden temsilciler ve ellerinde zeytin dalları tutan öğrenciler katıldı.
Joseph Niego, 1884 yılından itibaren Jewish Colonization Association (J.C.A)’nın
temsilcisi idi. 1897’de şirketi kuran Baron Hirsh’ın ölümünden sonra Niego; Rehovot, Hedera, Nes Tsiona, Mishmar HaYarden gibi Yafo’da özel kişilerden borçlanarak ek topraklar satın alan yerleşimcilerin desteklenmesi amacıyla Baron Rotchild’in 150 bin Frank bağışlamasını sağladı.
Joseph Niego ayrıca, Yafo’daki 1890 yılında patlak veren salgında pek çok hastayı barındıramayan eski Şaar Tsion Hastanesi’nin 13 dönümlük bir alanda 25 oda olarak genişletilebilmesi için gerekli olan 75 bin Frankın 4.500’ünü Baronit Klara Hirsh’ten geri kalanını da Avrupa Yahudilerinden toplamayı 1898 yılında başardı.
Niego 1904 yılında kızı Hana’nın ölümünden ve eşi Lea Polina Mitrani’nin sağlık durumunun kötüleşmeye başlamasından sonra Mikve İsrael’deki müdürlük görevini tamamladı.
Joseph Niego, 18 yıllık çalışmasından sonra, ailevi sebeplerle Mikveh İsrael’i ve Filistin’i terk etti. Jewish Colonization Association Ortadoğu temsilciliğine seçilerek 20 yıl boyunca sürdüreceği yeni görevinde çalışmaya başladı.
J.C.A’daki vazifesi sürekli bir yerden bir yere taşınmasına, hep göçebe hayatı yaşamasına yol açtı. Seyhan ve Dicle, Urfa-Siverek, Diyarbakır, Bağdat gibi bölgelerde ciddi araştırmalar yaptı. Osmanlı İmparatorluğu’nda Padişah Abdülhamit bu girişimleri destekledi. Bazı zirai araştırmalar için Osmanlı padişahından deneyler yapmak üzere izinlerin alınmasını sağladı. Bu alanda Eretz İsrael’de ziraatçılık üzerine pek çok araştırma yayınladı.
Ancak 1923 yılında Lozan Anlaşması ile yabancıların Türkiye’de toprak satın almalarının yasaklanması üzerine J.C.A bu topraklar üzerindeki faaliyetlerine son verdi. Joseph Niego, Hahambaşı Nahum’un da desteklediği kredi olanakları sağlayan ve J.C.A. tarafından kurulan, merkezi İstanbul’da “Küçük İstihrazat Sandığı”nın müdürlüğüne atandı.
1910 yılında Niego, Bnei Brit’e katıldı ve aynı yıl İstanbul locasının başkanlığına seçildi. Bu göreve loca kapanana kadar devam etti. Ayrıca 1911’de Berlin’de bulunan S.Bergel’in girişimi ile Bnei Brit XI District’in de başkanlığını yaptı.
Eserleri : Zirai konularda yayınlanmış birçok araştırma raporu ve incelemesi mevcuttur.
Üstün ve kalıcı katkısı / Seçilme Nedenleri: Mikveh İsrael Ziraat okulundaki müdür yardımcılığı ve müdürlük yaptığı dönemlerdeki çalışmaları ile J.C.A. nezdinde İsrail’in kuruluş döneminde göç eden Yahudiler için toprak temini, zirai yerleşim bölgelerinin gelişmesi konusundaki üstün hizmetleri nedeniyle İsrail’in kuruluşuna üstün ve kalıcı katkıları bulunmuştur.
Not:Yazılarda geçen bilgiler kaynak göstermeden yayınlanamaz. www.turkisrael.org.il
Comments