İki fotoğrafın anlatmak istedikleri

2022 yılında dünyada pekçok önemli olay oldu, Ukranya- Rusya savaşı, İngiltere kraliçesinin cenaze töreni veya Arjantin’in Mondial’i almasının görüntüleri zihnimize kazındı.

Ancak İsrael’de üç buçuk yıllık bir istikrarsızlık ve yenilenen seçimlerden sonra uzun ömürlü olacağa benzeyen tarihin en sağcı hükümetinin kuruluş öncesi ve yemin töreninde dikkatimi oldukça çeken ve bana pek anlamlı gelen iki fotoğraf vardı.

İlkinde İtamar Ben Gvir ve Binyamin Netanyahu koalisyon protokolüne imza atıyorlar; törenin tamamını televizyondan izlemiş olanlar Ben Gvir’in ne kadar gururlu ve memnun, buna karşılık Netanyahu’nun endişeli olduğunu görmüşlerdir. Sanki deneyimli devlet adamı Netanyahu koalisyon ortağının ilerde kendisine ve ülkenin başına ne işler açacağını önceden sezmiş gibidir.

Nitekim Ulusal Güvenlik Bakanlığı görevine getirilen Ben Gvir göreve gelir gelmez ayağının tozuyla sabahın saat 7.00’sinde 17 dakikalık kısa bir süre için dahi olsa “Har HaBayit” (Tapınak Tepesi)’ne çıkarak ABD, Fransa, Almanya, Ürdün, Türkiye gibi pek çok ülkenin tepkisini çekmeyi başardı. Bu nedenle Netanyahu Abu Dabi ziyaretini ertelemek zorunda kaldı.

Askerlik hizmeti dahi yapmayan ve Hebron’da bir camide namaz kılmakta olan 29 Filistinlinin katili Baruch Goldstein’in portesini evine asan Ben Gvir’in Ulusal Güvenlik Bakanlığı görevini üstlenmesi oldukça eleştirildi.

Birinci İntifada, Ariel Şaron’un başbakanlığı sırasında, “Har HaBayit”e çıkması üzerine başlatılmıştı. Netanyahu’nun “Har HaBayit” ziyaretini ertelemesini istemesine rağmen, Ben Gvir kararında direterek ilkelerinden ödün vermeyeceğinin sinyalini verdi.

Dış siyasette Körfez Ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlayan Netanyahu’nun kışkırtıcı davranışlarıyla bölgesel barışı tehdit edebilecek olan Ben Gvir faktörü karşısında epeyce zorlanacağı ve koalisyon protokolünü imzalarken fotoğrafta görüldüğü üzere bu kaygıyı taşıdığı anlaşılıyor.

İkinci fotoğraf; geçmiş dönem Adalet Bakanı Amir Ohana’nın Knesset’te meclis başkanlığına seçilmesinin açıklanmasıyla, kürsüden yaptığı konuşmada eşcinsel olduğunu alenen duyurarak, dinleyiciler arasında oturan eşi ve çocuklarına teşekkür ettiği sırada yüzlerini çeviren ve başlarını kürsüye dayayan Agudat İsrael partisi üyelerini göstermektedir.

Yeni Knesset Başkanına bakmaktan kaçınmalarına rağmen Amir Ohana koalisyonda yer alan tüm Haridi parti üyelerinin oy birliğiyle seçildi.

Geçmiş dönem İsrael Başhahamı Shlomo Amar bu seçimi “ayıp” ve dinen “Toava”, yani iğrenç bir hareket olarak nitelendirdi. Eski başhahamın yine rav olan damadı televizyonda eşcinselliğin bir hastalık olduğunu, bunun dinen de yasak sayıldığını ifade etti. Şas Partisi lideri Arie Deri’nin de Knesset başkanlık seçimi öncesinde Netanyahu’dan Amir Ohana’nın aday gösterilmemesini istediği belirtildi.

Netanyahu’nun Amir Ohana’nın Knesset başkanı olarak seçilmesinde ısrarcı olması, başbakanın laik ve liberal dünya görüşünden kaynaklanmaktadır. İsrael tarihinde Agudat İsrael, Şas ve Mafdal gibi dinci partiler son “Değişim Hükümeti” hariç devletin kuruluşundan beri koalisyonlarda her zaman yer almışlardır. Ancak hiçbir zaman bu denli güçlü olmamışlardır. Likud’un 32 milletvekilliğine karşın dinci parti milletvekilerinin toplam milletvekili sayısı da 32’dir. Bu nedenle koalisyon protokolünde Haridi partilere pek çok taviz verilmiştir.

Netanyahu’nun gerek günlük hayatta, gerekse Yehuda ve Şomron’da mevcut statükoyu korumakta zorlanacağı ortadadır.

Yazarın tüm yazıları için tıklayınız