(Yazarı sesli dinlemek için tıklayınız)
m dünyada riskler artıyor : Stratejik, iklimsel, askeri ve yazılımsal.Yükselen tehlike ortamına uygun tedbir alanlar önümüzdeki 15-20 yılda hayatta kalacaklar.
Bu kapsamda 18 Mart günü açıklanan Google’un İsrail şirketi Wiz’i satın alması da internet ve bulut (cloud) üzerinden gelen sibersaldırıları bertaraf etmek amacıyla atılan önemli adımlardan biri.
Şirket değeri olarak 32 milyar dolar gerçekten çok büyük rakam. Google’un ödediği en yüksek satınalma tutarı olmasının dışında, İsrail şirketleri açısından da rekor. Daha fazla anlam kazandırması bakımından
İstanbul Borsasına kayıtlı Koç Holding (11.3), İş Bankası (9,0), Türk Hava Yolları (11,4) şirketlerinin piyasa değerlerinin toplamına bedel.
Fakat nasıl olur ? 100 yıldır iş yapan, 90 milyonluk bir ülkenin en büyük bankasından, en önemli sanayi kuruluşundan, en yaygın havacılık şirketinin toplamından daha büyük bir tutara ulaşmak için dört İsrailli genç girişimci ne buldular ki, ne keşfettiler, ne sunuyorlar dünyaya ?
Adlarından başlayalım : “Wiz” İngilizce ‘wizard’ın (sihirbaz) kısaltılmışı.‘W’ ile başlayan bir seri başarılı İsrail şirketi kuruldu : Waze (“Ways” = Yollar) trafikde sürücüye yardımcı olan yazılım şirketi 2013’de gene Google’a 1,3 milyara satıldı.
Wix ise bulut üzerinden internet siteleri geliştirme programları yazıyor ve 10 milyar dolara koşuyor.
Bu girişim hamlelerinin ardında İsrail’in yetenekli gençlerine verdiği eğitim ve risk alma kültürü yatıyor. Wiz’in kurucularından ve CEO Assaf Rappaport’un yetişme örneğinden yola çıkalım.
Talpiot Programı - Beyin yaratıcılığın en üst düzeyinin genç yaşlarda oluştuğunun bilinciyle 1979 yılında İbrani Üniversitesinden (Kudüs/Yeruşalayim) iki profesör o günkü Genel Kurmay Başkanı Rafael
Eytan’a sundukları eğitim programı en yetenekli gençleri hedefler.
Ülke çapında 10.000 lise öğrencisi arasından sınavlarda en yüksek notları alan 300 aday iki günlük yoğun zeka ve liderlik testlerine tabi tutulur.
Elemelerden sona kalan 50-60 (binde 5-6) genç programa alınır ve fizik, matematik, bilişim derslerini takip ederek lisans (B.Sc.) alırlar. Bu sürede ordunun değişik kesimlerini de yakından tanırlar. 40 aylık program bitiminde ek 6 yıllık subaylık görevinde bulunurlar. Toplam Talpiot süresi 9 yıldır.
8200 İstihbarat Birimi - Talpiot’tan mezun olanlardan bir kısım İsrail Ordusunun en elit birimlerinden 8200’e katılırlar. Bu gizli birim tüm bölgeden kaynaklanan sinyalleri izler, internet güvenliği sağlar ve
hasımlarına karşı bilişim silahları geliştirir.
Görev sonrası terhis olduklarında kurdukları şirketler son 15-20 yılda dünyanın önemli yatırımcılarının dikkatlerini çekmeyi başardı. Hatta bilişim evreninde “8200 mezunudur” demek Amerika’nın en elit üniversitelerini bitirmiş olmakla eşdeğer addedilir.
Rappaport ve iki ortağının (Talpiot ve 8200 deneyimli) ilk girişimleri 2012 yılında kurdukları Adallom (İbranicede “son savunma hattı - buraya kadar”) gene siber güvenlik alanındaydı. 2015 yılında Microsoft tarafından 320 milyon dolara satınalınan Adallom’un kurucuları da Microsoft bünyesine katıldılar.
Ayni yıl 34 yaşındaki Rappaport Microsoft İsrail’in Araştırma Geliştirme Departmanının ve 1500 kodlayıcının başına atandı.
2020’de Microsoft’tan ayrılıp Wiz’i kurma nedeni bir şirketten ziyade çoklu buluta hizmet etmek ve çok katmanlı siber güvenlik sağlamaktı. İlk müşterileri Amazon Web Services (AWS) oldu. Kısa sürede Amerika’nın en büyük 100 şirketinin yarısını müşteri listelerine kattılar.
Başta yatırımcıları ABD’nin Silikon Vadisinin tanınmış fonlarıydı. Sonraki sermaye artışlarına
Starbucks’un sahiplerinden Howard Schultz ve dünyanın en büyük lüks markalar şirketi LVMH’in patronu Bernard Arnault da katıldı.
Google esasında 2024 Temmuz ayından beri Wiz’i satın almak istiyordu. Nedeni: Sibergüvenlik sektöründe rakipleri AWS (% 31) ve Microsoft Azure (% 21) ile kendi payı olan % 12’nin arasını kapatmak. Önce 23 milyar önerdi, Wiz ortakları reddetti, 8 ay sonra 9 milyar dolar arttırınca kabul gördü.
Google’dan gelecek fonlardan kimler yararlanacak? Assaf Rappaport ve 3 ortağının (Yinon Costica, Roy Reznik ve Ami Luttwak) alacakları 3’er milyar dolar (gelir vergisi 900 milyon) haricinde yatırımcı fonlar ve nihayet İsrail Devleti de 3 milyar dolar gelir elde etmeyi planlıyor.
Hiç şüphe yok ki bu satınalma İsrail’in hırpalanmış küresel itibarına bir nebze ilaç olacaktır. Gazze’deki bombalamalar sonucu ölen sivillerin dünya medyası tarafından servis edilen görüntülerin bıraktığı nefret
hissinin azalması ise uzun yıllar alacaktır. O zaman geldiğinde ise İsrail’den haz etmeyen yüz milyonlar belki farkında olmadan bir İsrail şirketinin geliştirdiği hizmetin abonesi olacaklar.
Ralf ARDİTTİ
IYT dip not :
İfade edilen görüşler İYT web portalının editöryal politikasını yansıtmayabilir.
Yazarların düşünceleri sadece kendilerini bağlar.
Comments