Bugün sayfamız aykırı bir yaşam öyküsü olan Daniel Ellsberg’i ağırlıyor.
Geçtiğimiz günlerde pankreans kanserine bağlı komplikasyonlar neticesinde 92 yaşında bu dünyadaki serüvenini noktaladığında başta The New York Times ve Washington Post olmak üzere onlarca üst düzey gazete onun sıradışı yaşamını Vietnam Savaşı’na tanıklık etmişlere hatırlattı, benim gibi yaşı görece daha genç nesle ise öğretti.
Peki ne yaptı? İşte yanıtı: 1971 yılında basına sızdırdığı çok gizli Pentagon Belgeleri ile ülkedeki savaş karşıtlığını tetikledi, ABD’nin Vietnam’dan çekilmesine etken olduğu ve sonrasında “Watergate” skandalına ve dönemin başkanı Richard Nixon'ın istifasına yol açan olaylar zincirini başlattı. Evet evet hepsini kendisi yaptı. Peki neden? Kendi cümlesinin tam tercümesi ile: "Bu savaşın sona ermesine yardımcı olmak için hapse girmez miydiniz?" cümlesi ile cevap verdi.
Aslında bana sorarsanız cevap olarak Daniel’in aldığı eğitim derdim: şöyle ki Harvard’da “Belirsizlik koşulları altında karar verme” konusundaki doktora teziyle beraber Dışişleri Bakanlığı için iki yıl boyunca Vietnam’da kalarak “ayaklanmaya karşı koyma” üzerine çalışma yaptı. Gerçekleri bizzat gözlemledi. Gözlemlerini 7 bin sayfa ve 47 ciltten oluşan bu çalışma olarak sundu. Ama, onca çabadan sonra bu çalışma Vietnam’daki savaş devam ederken birkaç yetkilinin kasasında eskimeye terk edildi. Bu onu çok öfkelendirdi.
Ellsberg, başkanların kamuoyuna savaş hakkında sistemik olarak yalan söylediğini, ABD ordusunun savaş sırasında Vietnam’da işkence, tecavüz, toplu infaz, sivillerin öldürülmesi ve kimyasal silah kullanmak gibi birçok savaş suçu işlediğini öğrendikten sonra savaş karşıtı topluluklara çalışmaya başladı.
1971’de ise, Ellsberg belgeleri Vietnam’da savaş muhabirliği yaparken tanıştığı, New York Times’ın Washington DC muhabiri olan Neil Sheehan’a sızdırdı. 13 Haziran 1971’de New York Times, Pentagon Belgeleri ile ilgili ilk haberini yayımladı. Büyük bir bomba patlamıştı.
Ellsberg sızdırdığı belgeler nedeniyle 12 ayrı suçtan 115 yıla kadar yargılandı. Ancak davanın yargıcı davaları düşürdü.
Ellsberg, Vietnam Savaşı'ndan sonra ömür boyu savaş karşıtlığı tutumunu sürdürdü. Irak ve Afganistan ile beraber, Rusya-Ukrayna Savaşı'na da karşı çıkanların arasındaydı. Devlete ait gizli belgelerin sızdırılması konusunda da Edward Snowden ve Chelsea Manning gibi muhbirlere her zaman destek oldu.
Comments