En son yazımda Holokost kurtulanı olan Henri Kichka z"l iyimserlik, umut ve inanç konularında bir örnek olarak yaşamını sonlandı diye bahsetmiştim. Geçen haftalarda korona virüs nedeniyle 95 yaşında hayatını kaybeden Kichka, ilerleyen yaşına rağmen gençlere ölüm kampı ziyaretinde eşlik eden, dünyanın birçok yerinde konferanslar veren, ödüller kazanan bir kişiydi. Oğlu Michel de Türkçeye çevrilen İkinci kuşak adlı bir kitapta çizimleriyle Holokost kurtulanı olan birinin oğlu olmanın ne olduğunu bizlere farklı bir şekilde anlatmış.
Yaklaşık 8 senedir kitaplığımda bekleyen bu kitabı okumak için doğru zamanı ancak bulabildim. Normalde çok kitap okuyan ve özellikle hızlı kitap okuyan biriyimdir. Bir kitap elimde bir haftadan fazla bitmeden dolaşıyorsa ya beğenmemişimdir ya da çok sevdiğim için azar azar okuyup tadını çıkarıyorumdur. Bazı kitaplar da vardır ki göz göze gelmemeye çalışırız. Kapağındaki resim, isim ya da elimde tutarken verdiği enerjisi olumsuz bir şeyler çağrıştırıyorsa senelerce bekleyebilir.
İkinci kuşak kitabı beni hep kendinden uzaklaştırdı. Holokost dönemimde yaşananlar ile ilgili birçok kitap okudum. Orada yaşanan acıları anlamak için tam olarak yeterli olmadığından değil ama her bir kişinin hikayesini okumanın o ruhları yaşatacağını düşündüm. Peki ya onların çocukları? Hayatta kalmış olmaları kendileri için gerçekten bir başarı mı, zafer mi? Sanırım bu soruların cevaplarıyla yüzleşmeye henüz hazır değildim.
Savaş sırasında kaybettiği annesi, babası, kız kardeşinin adlarını dört çocuğuna vermişti. Çocukları babasının gözünde başlayıp bitiremediği, isteyip yapamadığı, korkup kaçamadığı her şey için ikinci bir şans gibiydi. Naziler yüzünden bitiremediği okul hayatı için çocuklarından birincilikler bekledi. Sahip olamadığı mesleki unvanları çocuklarının olmak istedikleriyle değiştirdi. Yaşamadığı Yahudiliğe rağmen çocuklarına Yahudi eğitimi verdi. Savaş öncesinde kendi bar Mitzvasını yapmamasına rağmen çocukları için bu özel günleri en küçük detayına kadar hazırladı.
Küçük oğlu Charly’ nin intiharına kadar…. Sanırım kitabın bu noktasından sonra ağlamayı hiç bırakmadan okudum ve bitirdim. Diğer tüm detayları kitabı okumak isteyenler için burada anlatmayacağım. İkinci kuşak olgusunu gerçekten çok basit bir resimleme diliyle ancak psikolojik olarak çok derinlere inerek anlatan bu kitap bana daha önce düşünmediğim bir gerçekliği anlattı.
Yaşamda yaşanan tüm travmalar, olumsuz düşünceler, kalp kırılmaları, intikam, kıskançlık öfke gibi negatif enerjisi olan duygular eğer ki doğru ve derinlemesine bir çaba gösterilmezse diğer kuşaklara aktarılıyor ve onarılmayı bekliyor.
Yahudilik bir kuşaklar ilişkisidir. Avraam oğlu Yitshak'a,Yitzhak oğlu Yaakov'a inancını aktarıyor . Kral David'in yerini Yeruşalayim olarak belirlediği kutsal tapınağımız oğlu Şlomo tarafından inşa ediliyor.
Atalarımızın öğretilerini sadece dinsel bir disiplin olarak değil, aynı zamanda evrensel ahlâkî değerler olarak bize aktaran Pirke Avot kitabı şöyle başlıyor:
(Mişna 1:1 ) “Moşe Rabenu, Torayı Sinay dağından aldı. Torayı öğrencisi Yeoşua'ya ve Yeoşua da kendisinden sonra gelecek olan liderlerle teslim etti. Liderler peygamberlere ve peygamberler de yüksek dinî şûra olarak kabul edilen Anşe Ķneset Agedola'ya teslim ettiler.”
Nesilden nesile geri gidilirse Tora dersinin ilk olarak Ulu Tanrı'dan Moşe Rabenu'ya aktarıldığını görüyoruz. Hocasını seyreden, söylediği her şeyi dinleyen, gittiği her yerde ona eşlik eden Yeoşua büyük bir lider olarak bayrağı devralmıştır. Yeoşua'nın ölümüyle "Zekenim" (yaşlılar) olarak adlandırılan bilge kişiler Yahudi milletine liderlik etmiştir. Bu liderlik yaklaşık 300 yıl boyunca sürmüştür. Aaron'un torunu Pinhas, Shavuot bayramında okuduğumuz hikâyesiyle ünlü olan Rut, gücüyle tanınan Şimşon, yine bir başka kadın peygamber Debora .. Yazılı Tora’nın bir bölümü olan Şofetim-Hakimler bölümünde bu kişilerin ve diğerlerinin nesilden nesile aktardıklarını okuyabiliriz.
Yazılı Tora’nın üçüncü bölümü olan Neviim-Peygamberler kitabı da yaklaşık 600 sene sürer. Eliyau, Elişa, Yehezkel, Yona, Mordehay ve Ester bu kitabın en tanınan kişiliklerinden bazılarıdır. İkinci Beit Amikdaş’ın inşaatı ile bu dönem de sona erer. Halkın lidersiz kaldığı bu dönemde Ezra Akoen ismi öne çıkar, isminin anlamı gibi yardıma yetişir. Yahudi ruhanî meclisini kurar. (Bu meclis aynen bugünkü Israel devleti meclisi gibi 120 kişiden oluşur.) Anşe Ķneset Agedola, Zeharya, Malahi, Şimon Atsadik gibi kişilerden oluşur.
Tora’yı her sene yeniden aldığımız bayram olan Şavuot'a yaklaşırken, nerden geldiğimizi hatırlamak gelecek nesillere ne aktaracağımıza karar verme zamanıdır. Avraam'dan başlayarak aktarılan inanç genlerimizde, Moşe 'den başlayarak yazılı ve sözlü olarak aktarılan Tora öğretileri ruhumuzda, bu dünyaya inen her ruh gibi zincir halkasını sonsuzluğa, kurtuluşa taşıyacak potansiyel her birimizdedir.
Nesiller arasında duygusal olarak aktarılan tüm olumsuzluklara rağmen mücadele gücü, yeniden başlama cesareti ve Tanrı'yı bu dünyada var etme isteği hepimizde bulunmaktadır. Dilerim bu Şavuot, Tora öğretilerini, Mitzva’larıyla manevî yaşamı seçeceğimiz, sonsuzluğa ve kurtuluşa yaklaşacağımız bir bayram olur.
Hag Şavuot Sameah