İkinci Dünya Savaşı’nın kahramanlarından; İrena Sendler
İkinci Dünya Savaşı’nın kahramanlarından Irena Stanisława (Krzyżanowski) Sendler, 15 Şubat 1910 tarihinde Varşova’da doğdu. İnsanlara yardım etmeyi aralarında yaşadıkları şehrin Yahudilerinin de obulunduğu, yoksullara yardımcı olan ve hastalarından kaptığı tifüs nedeniyle 1917’de ölen doktor babasından öğrendi.
Varşova Üniversitesi’nde önce hukuk, daha sonra Polonya Edebiyatı eğitimi alan Irena, yüksek öğrenim kurumlarındaki ayrımcılığa karşı çıktı. Yahudilerle kurduğu yakın ilişki ve bir komünist olarak ırkçı sisteme karşı duruşu nedeniyle çok zorluklar yaşadı.
1928 yılında Polonya Demokratik Gençlik Birliği’ne katıldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında ise Polonya Sosyalist Partisi’nin üyesi oldu.
Radikal solcu olduğu gerekçesi ile çalışmak üzere başvurduğu okullardan red cevabı alan Irena, Özgür Polonya Üniversitesi ile çalışmaya başladı. Okulda, Soykırım süresince Yahudileri kurtaracak olan başka sosyal hizmet uzmanı kadınlar ile biraraya geldi ve özellikle Varşova’daki Yahudiler arasında giderek yaygınlaşan fakirliğe karşı mücadele etti.
Bir sosyal yardım kliniğinde çalışmış olan Sendler; 1934'te, evlilik dışı doğan çocukların ve annelerinin durumu ile ilgili iki makale yayınladı. Çoğunlukla Varşova'nın yoksul mahallelerinde çalıştı. Yardımını sunduğu kişiler; çaresiz, sosyal olarak dezavantajlı kadınlardı.
1931 yılında evlenip 1945 yılında boşandığı Mieczysław Sendler, Almanlar tarafindan tutuklandı.
Irena, daha sonra Yahudi bir arkadaşı Stefan Zgrzembski ile evlendi ve çiftin üç çocuğu oldu. Zgrzembski’nin aileyi terk etmesi ile çift ayrıldı.
Almanların Varşova’yı işgal ettiği sürede Polonya direnişinde hemşire olarak aktif bir şekilde yer alan Irena’dan Almanlar sürekli şüphe ettiler. Irena bu sırada Yahudi çocukları gettodan ve ölümden kaçırıp onları sahte belgelerle yetimhanelere, Polonyalı ailelere ve Katolik koruma kurumlarına yerleştirmekle meşguldü. Gestapo Irena’yı Ekim 1943’de tutukladı. Ancak Irena, kurtardıkları çocukların isimlerinin ve yaşadıkları yerlerin yer aldığı listeyi Naziler’den saklamayı başardı. Naziler tarafından idama mahkum edilen Irena Sendler, idamın gerçekleşeceği gün çocuk bölümünün başında olduğu Zegota Örgütünün Naziler’e rüşvet vermesi ile mutlak bir idamdan kurtuldu.
Savaş sonrası Komünist Polonya’da aktivist hayatına devam eden Irena, 1965 yılında İsrael tarafından Uluslararası Dürüst olarak tanındı. Aldığı pek çok ödülden biri insanlığa yaptığı katkılardan ötürü Polonya tarafından verilen Beyaz Kartal Ödülü oldu.
Bu büyük kahraman, 12 Mayıs 2008 tarihinde Varşova’da hayata gözlerini yumdu.