ABD Başkanı Donald Trump'ın İsrael-Filistin sorununa çözüm olarak sunduğu ve “Yüzyılın Anlaşması” olarak lanse edilen barış planı bolca tartışıldı, yankıları halen devam ediyor. Yazının girişine bakıp yanlış anlamayın sakın, barış planının değerlendirmesini yapacak değilim. Bu planın mimarları Donald Trump ile damat Jared Kushner’in ilişkilerini konu alan, aile geçmişlerini irdeleyen ve geçtiğimiz günlerde raflara çıkması ile Best Seller listelerine giren bir kitabın içeriğinden söz edeceğim bu yazımda…
Andrea Bernstein’ın “American Oligarchs” adlı kitabı fırından çıkmış taze ekmek gibi satıyor bu günlerde ABD’de… Bir ifadeye göre; ABD Krallığının Trump-Kushner hanedanlığının kahraman ve çıkarcı öykülerini içermekteymiş bu kitap. Biri Holokost’tan kaçan Polonyalı bir göçmen ailesi, diğeri kökleri 19. yüzyıl Almanya’sına dayanan bir aile. Ivanka Trump’ın Yahudiliğe geçmesi ile iki Amerikalı hanedan aile, Kushner’ler ile Trump’lar evlilikle bir araya geldiler. İşte bu iki aile başarılı gazeteci Andrea Bernstein’ın “American Oligarchs” adlı kitabının konusu oldular.
Altbaşlığı “The Kushners, The Trumps, and the Marriage of Money and Power” olan kitap New York Times’ın çok satanlar listesinin başında yer almakta. Bernstein, Trumplar ile Kushnerler’in kuralları nasıl tekrar tekrar çiğnediklerini, ardından yasal sonuçlardan kaçınmak için hangi yollara başvurduklarını gözler önüne seriyormuş. Ben kitabı okumadım. Ancak kitabın içeriğini uzun uzun anlatan bir yazıdan seçtiklerimi sizlerle paylaşacağım. Örneğin; ABD Başkanı Donald Trump’ın büyükbabasının 19.yüzyıl sonlarında Almanya’yı terk etmesinin sebebi neymiş biliyor musunuz? Çünkü askere gitmek istememiş…
Kitabın yazarı Andrea Bernstein laik bir Yahudi. Bu kitabı hazırlarken Andrea 200’den fazla kişiyle söyleşiler yaptı. Trumplar’ın Almanya’daki geçmişlerinin çok biliniyor olmasının aksine Kushner ailesinin geçmişi fazla bilinmiyormuş. Kitapta, Jared Kushner’in büyükannesi Rae lakaplı Reichal’in, babası Naum’un, kız kardeşi Lisa’nın Holokost’ta hayatta kalabildiği, oysa Rae’nin annesi Hinda, abisi Chanon ve kız kardeşi Esther’in yaşamlarını yitirdikleri anlatılıyor.
Kushnerler’in yaşadığı Polonya’nın kuzeydoğusundaki yerleşimde on binleri bulan Yahudi nüfusundan sadece 300 kişi hayatta kalmış. Rae, Naum, Lisa ve Chanon kazılan bir tünelden çıkıp spot ışıkları altında, dikenli tellerden getto dışına kaçmayı başarmışlar, ancak Chanon vurularak yaşamını yitirmiş.
Tuvia Bielski liderliğindeki ünlü Yahudi partizanların arasında gizlenen Rae, Shtetl’dan genç marangoz Yossel Berkowitz ile tanışmış. Savaş sonrasında Rae ile Berkowitz Budapeşte’de evlenmişler. ABD’ye göçmen olarak kabul edilmek için Yossel Berkowitz bazı önlemler almış; soyadını terk edip karısının Kushner soyadını edinmiş, kendini Naum Kushner’in oğlu olarak tanıtmış, ailenin de Almanyalı olduğunu söylemiş. Neden mi? Çünkü o zamanki ABD göçmen yasaları Almanya’dan gelenlere öncelik tanıyormuş. Böylece, Hebrew Immigrant Aid Society’nin (HIAS) yardımı ile cebinde iki dolarla Amerika’ya göç etmiş Yossel Kushner. İki dolarla gitti, öldüğünde çok büyük servetlere sahipti.
Kushnerlar ve Trumplar her biri kendi yöntemleri ile emlak piyasasında çok büyük servetlerin sahibi oldular. Jared’in babası Charles Kushner Demokrat Parti’ye çok büyük bağışlarda bulunan bir kişiydi. Yazar, Charles Kushner’in siyasi kariyeri boyunca Başbakan Binyamin Netanyahu’ya da büyük destek verdiğini belirtiyor. Hatta şöyle diyor: “Charles ve Netanyahu birbirlerine o kadar yakındılar ki, Bibi zaman zaman Kushnerler’in Livingston New Jersey’deki evlerinde kalıyordu.”
2009’da Charles’ın oğlu Jared ile Ivanka Trump, Bedminster New Jersey’deki Trump National Golf Club’te Ortodoks bir düğün töreni ile Hupa altında evlendiler. 500 konuk arasında kimler yoktu ki? New York Belediye Başkanı Rudolph Giuliani, Natalie Portman, medya patronu Rupert Murdoch… Andrea Bernstein kitabının girişini işte bu düğünle başlatıyor. Sebebini şöyle açıklıyor: “İki ailenin bir araya gelmesinin inanılmaz bir sahnesiydi.”
Basın dünyasının kralı Rupert Murdoch, Jared Kushner için gerçek bir mentor olmuş. Jared New York Observer gazetesini satın aldığında Murdoch onu gazeteyi nasıl idare etmesi gerektiği konusunda yönlendirmiş. Hatta Jared’in Trump’ın uzun süren başkanlık kampanyasına katılmasında da etkin olmuş.
Trump’ın seçilmesinden bu yana kabine üyeleri sürekli değişti, John Kelly, James Mattis, Michael Flynn, John Bolton hepsi gittiler… Oysa Jared Kushner görevinde etkin olmaya devam ediyor. Yazar Bernstein bu durumu şöyle ifade ediyor: “Kushner güçlü ve Trump’a yakın. O kabine toplantısından çıkıp aile yemeğine katıldığında Trump ile birlikte olabiliyor. Trump ile yakın olmak güç verir, aile olmak güçtür…”
Andrea Bernstein’ın kitabında, “The Kushners, The Trumps, and the Marriage of Money and Power” başlığını doğrulayacak gerçek veriler vardır şüphesiz… Ivanka Trump – Jared Kushner evliliği ile Para ve Güç de birleşmiştir her halde… Ben kitabın yazarı Andrea Bernstein’ın hoşuma giden bir bilgilendirmesi ile yazıma son vereyim.
Charles Kushner, Beyaz Saray’daki ofisine koyması için oğlu Jared’e güzel bir çerçeve içinde bir fotoğraf vermiş. Holokost kurtulanları büyükanne Rae ile büyükbaba Yossel’in fotoğrafı. Şimdi Beyaz Saray’da Jared’in ofisinde bulunan bu fotoğrafın çerçevesinde şu anlamlı sözcükler var… “Never forget who you are” (Kim olduğunu hiçbir zaman unutma…)