Bu şabat okuyacağımız Metsora (מצורע) peraşası, geçen hafta anlatılmaya başlanan tsaraat diye adlandırılan bir cins problemli lekelerle ilgili ve de maddi ve manevinin birbiri ile karıştığı konuya devam eder.
Maddi işaretler açısından tsaraat ya insanların derilerinde, ya elbise ve kumaşlarda ya da evlerin duvarlarında görülen ve de Tazria ve Metsora peraşalarında tasvir edilen özel lekelerdir. Bu lekelerin tsaraat olup olmadığına karar verecek olan bir kohendir. (Her ne kadar bu lekeler ibrancede yara - נגע- olarak adlandırılsa da bilginlerimiz bu lekelere tıbbi bir boyut vermekten kaçınmışlardır.)
Kohenin olumlu kararı bu lekelere mansur kalmış kişiyi, veya elbiseyi, veya evi, manevi bir olgu olan “tame” durumuna sokar. İşin ilginç yanı, eğer lekeler insanın bütün vücuduna yayılırsa (maddi işaret) bu kişi tsaraat vasfından kurtulmuş olur (manevi sonuç). Ancak, tümü leklerle dolan (maddi işaret) elbise veya ev tame sayılır (manevi sonuç) ve yok edilmelidir. Elbise yakılmalıdır. Ev yıkılmalıdır. Kohen tarafından tsaraat olduğua karar verilen bir kişi, tame olduğundan (manevi sonuç) toplumun dışına çıkmalıdır (maddi ara çozüm).
Tsaraat lekeleri nedeni ile kohen tarafından tame olarak beyan edilen kişi veya elbise veya ev onunla maddi ilişkiye gelen diğer nesne ve kişileri de yapıştırır, yani onları tame yapar (manevi sonuç).
Toplumdan uzaklaştırılan bu kişi derisindeki lekelerden kurtulursa (maddi işaret) kurbanları ve su ile arınmayı da içeren bir süreç uygulandıktan sonra tekrar taor olur (manevi sonuç).
Mişna biginlerimiz peraşamızda da anlatılan bu maddi işaretler ve manevi sonuçlar ile ilgili teknik konuları en küçük teferuartına kadar anlıyabilmek için tartışırlar ve kurallar belirlemeye çalışırlar. Buna rağmen, ve bilhassa 2000 yıla yakın bir süredir kutsiyetten uzak olarak yaşdığımızdan, maddi ile manevi arasındaki bu ping-pong oyununa eğitsel bir açı getirmeye çalışırlar.
Tora’da “tsaraat” durumuna maruz kalan iki ünlü kişiyi görürüz. Moşe ve ablası Miryam.
Tanrı Moşe’ye, yanıp da tükenmiyen çalılar arasında konuştuğunda, Moşe vazifeyi almamak için direnirken, Mısır’daki İsrael oğulları hakkında “Onlar bana inanmazlar ve beni işitmezler” der. Bunun üzerine Tanrı elini böğrüne sokup çıkarmasını söyler ve eli “tsaraat” lekeleri ile dolar. (Şemot 4, 1-6). Bilginlerimize göre bu Moşenin kardeşleri hakkında olumsuz konuştuğu için ona verilen bir cins cezadır.
Miryam, Moşe karısından uzak yaşadığı için “Ad. sadece Moşe ile mi konuştu” diye pek hoş olmıyan bir soru sorar ve ardından vücudu “tsaraat” ile dolar. (Bamidbar 12, 1-10). Bilginlerimize göre bu Miryam’ın kardeşi Moşe hakkında olumsuz konuştuğu için verilen bir cezadır.
Bu iki olaya dayanarak bilginlerimiz, eğitsel bir mesaj olarak, “tsaraat”ın olumsuz konuşmanın bir cezası olduğunun anlayışına varırlar. Her ne kadar “tsaraat lekeleri” maddi olarak tanımlansa da, manevi bir kötü davranış olan olumsuz konuşmanın sonucu yine manevi olan “tame” durumuna maruz kalmaktır. Kişi “taor” kalmak istiyorsa olumsuz konuşmalardan kaçınmalıdır.