Türkiye Yahudilerinin göçü sürecek mi?

Geçtiğimiz hafta Türkiyeliler Birliğinde konferans vermek üzere gelen İstanbul’dan bir misafirim vardı; Mois Gabay. Kendisini Şalom Gazetesi’nden tanırım. Tabi ki bu etkinliğe Şalom’u temsilen katılmadığı gibi, Türkiye Yahudi Toplumunun da bir sözcüsü olarak konuşmadı. Biz kendisini Mois Gabay olarak dinledik ve takdir ettik. Bir buçuk saat boyunca Türk Yahudilerinin Anadolu topraklarındaki iki bin yılı aşan serüvenini öylesine akıcı bir şekilde dile getirdi ki…

Görseller eşliğinde sürdürdüğü konferansında Gabay pek çok görüntü arasında yukarıda aktardığım tabloya da yer verdi. Bu tablo 20 yıl önce yapılmış ve Türkiye’de yaşayan Yahudilerin demografik yapısını araştıran bir sunumdan alınmıştı. Bu sunum yıllar önce toplum temsilcilerine açıklandığında ben de oradaydım. Yirmi yıl önemli bir zaman kesiti… Fütüristlerin (geleceği yorumlayanların) çalışmaları ve öngörüleri için yeterli bir zaman dilimi.

Yirmi yıl önce Türkiye’de yaşayan Yahudilerin sayısı 20-22 bin arası idi. Peki günümüzde bu rakam nedir ve gelecek 20 yılda ne olacaktır?

Tabloda 45 yaş ile 65 yaş üstünü kapsayan üç dilimin toplamının yüzde 52 olduğunu görüyoruz. Yirmi yıl önce da karşımızda oldukça yaşlı bir Yahudi toplumu profili vardı.

Günümüzde yüzde 18’lik dilim (65+), doğal nedenlerle tablonun dışında kaldı, ancak dilimler ileriye doğru kayarken yüzde 48’lik (0-44 yaş arası) bölümden göçler ve düşük doğum oranı nedeni ile yeterince bir besleme olmadığından pastanın dengesi daha da bozulmuştur; 45 yaş üstü nüfus oranının yüzde 52’den yüzde 70’lere kayabildiğini öngörüyorum. Tabi bu sadece bir öngörüdür, ne var ki her hafta dikkatle izlediğim, Şalom gazetesinde yayınlanan, 8 vefat ve nadiren 1 doğuma ilişkin rakamların da bu öngörümü doğrular nitelikte olduğunu varsayıyorum. Kesin olan, araştırmanın yapılmasından bu yana geçen 20 yıl içinde Türk Yahudi toplumunun daha da yaşlandığıdır.

Günümüzde Türkiye’de yaşayan Yahudi sayısının ne olduğunu kesin olarak söyleyebilecek bir makam yoktur. Belki devlet istatistiklerinde bu mevcuttur. İyimserler 15 binden, kötümserler 10 binden söz etmektedirler. Ortalamayı alıp 12 bin gibi bir sayıyı gerçeğe en yakın olarak kabul edersek, 20 yıl sonra Türkiye’de yaşayan Yahudi sayısının 5-7 bin arası olacağı ortadadır. Yahudilerin Anadolu topraklarındaki kimi zaman huzurlu, çoğu zaman da sancılı 2000 yıllık serüveni ne yazık ki sona pek yaklaştı…

Sonuç asimilasyon artacak, hatta karışık evlilikler kaçınılmaz hale gelecek, pek çok kurum varlığını sürdüremeyecek, tek bir Yahudi’nin bile yaşamadığı ülkelerde dahi antisemitizmin yok olmadığı göz önünde bulundurulduğunda, köklü değişiklikler olmazsa, antisemitizm hız kesmeyecek, göç ve aliya rakamları orantısal olarak artacak olsa bile sayısal olarak düşecektir.

Evet, bundan böyle Türkiye’den gerek ekonomik, gerekse yukarıda açıkladığım demografik nedenlerle 1948, 70 ve 80 aliyaları gibi kitlesel, hatta son yıllardaki yüzlü rakamlarla ifade edilen önemli bir göç beklememek gerekir.