8 Mart Uluslararası Kadınlar gününü geride bıraktık. “Kadınların İsrail toplumundaki yeri nedir?” sorusunu sorduğumuzda, sonucun en medeni ülkeler düzeyinde olduğunu görüyoruz. Günümüzde İsrail’de kadınların en yüksek mevkilere, en kilit noktalara gelebildiklerine tanık oluyoruz. Ekonomide, teknolojide, emniyette, yargıda ve tabii ki siyasette…
Siyasi yaşamda yer alan İsrailli kadın sayısı Avrupa ülkelerinden hiç de aşağı kalmıyor. Aslında erkeklere oranla sayıları oldukça düşük olsa da kadınlar ülkenin kuruluşundan itibaren siyasete atıldılar. Hatta efsane kadın Golda Meir, dışişleri bakanlığı görevinin ardından 1969 ile 1974 yılları arasında başbakan olarak ülkeyi yönetti. Hem de İsrail’in en zor dönemine, Kipur Savaşına denk gelen bir dönemde. 2006’da da Ehud Olmert’in başbakan vekilliği görevinde diğer bir kadının, Tzipi Livni’nin özverili çalışmasına tanık olduk.
Günümüzde Knesset’te 4’ü Arap kesiminden olmak üzere 34 kadın milletvekili var. Bu da genel milletvekili sayısının yüzde 28.3 gibi bir oranını oluşturmakta. Bu konudaki dünya sıralamasında 193 ülke arasında İsrail 51. sırada yer alıyor.
Netanyahu hükümetinde üç kadın bakan var: Kültür ve Spor Bakanı Miri Regev, Adalet Bakanı Ayelet Shaked ve Sosyal Eşitlik Bakanı Gila Gamliel… Üçü de görevlerini en iyi şekilde yerine getiren, sorumluluklarının bilincinde siyasetçiler. Hepsi de çok genç… Hele aralarından Ayelet Shaked için geleceğin başbakanı diyenler bile var. Neden olmasın… Zaman gösterecek…
Şalom gazetesindeki gazetecilik yıllarım sürecinde İsrail siyasetinin iki güçlü kadını ile tanışma ve söyleşme olanağını buldum. Biri İşçi Partisinden siyasete atılan, Kadima Partisinde yer almış, çeşitli bakanlıklarda bulunmuş Knessetin ilk kadın başkanı Dalia İtzik… Diğeri Likud Partisinden siyasete atılan, adından Kadima’nın liderliğini yapan, adalet bakanı ve dışişleri bakanı görevlerini başarı ile yerine getirmiş, bir süre başbakan vekilliği yapmış Tzipi Livni…
İsrail’in başarılı iki kadın siyasetçisi ile gerçekleştirdiğim söyleşilerden seçme alıntılarla sizleri bu tanışıklığa ortak edeyim… Daha önceki bir yazımda da belirttiğim gibi, bir Yahudi gazetesinin temsilcisi olarak Türkiye’ye gelen bir İsrailli siyasetçiye ulaşmak, buluşmak ve söyleşmek pek zor olmazdı. Gelen siyasetçi olsun, sanatçı veya bilim insanı olsun, zamanı müsaitse, Diasporadaki bir Yahudi gazetesine söyleşi vermekten hoşlanırdı.
Dışişleri Bakanı olduğu dönemde Tzipi Livni iki günlük bir ziyaret için Türkiye’ye gelmişti. Türkiye-İsrail ilişkilerinin halen iyi olduğu yıllardı. Türk Musevi Toplumu Tzipi Livni’yi “Bosphorus Princess” adlı özel bir teknede ağırladı. Kabataş’tan hareket eden tekne akşam saatlerinde Boğaz’ın iki yakasında seyrederken konuklar bakanla tanışmak ve sohbet etmek, ben de kısacık bir söyleşi yapmak fırsatını bulmuştuk. Konuşulan konuların odağında ne mi vardı? Barış konusunda Filistinlilerle süregelen çözümsüzlük… Yıllar ve yıllar geçti aradan… Çözümsüzlük aynen devam ediyor.
Dalia İtzik ile tanışmamız ve sohbetimiz ise tam anlamı ile baş başa ve samimi bir ortamda gelişmişti. 2005 yılıydı, o dönem İletişim Bakanı olan Dalia İtzik, Ekonomik Kalkınma ve Kadın İstihdamı Seminerinde medyada kadının rolü konusunda İsrail deneyimlerini aktaran bir konuşma yapmıştı. Yarım saat süren söyleşimizde, İsrail siyasetinde ve ekonomik kalkınmasında kadının yeri, Gazze’den çekilmenin hayati önemi ve İsrail solunun durumunu konuşmuştuk.
“Ülke kalkınmasında kadının rolü nedir?” sorumu Dalia İtzik şöyle yanıtlamıştı: “Annemin yaşamı ile kendi yaşamımı karşılaştırdığımda olağanüstü bir ilerleme görüyorum. Demek ki çok yol kat ettik. Kızımın günün birinde yaşamını benimki ile kıyaslayıp, benden ne denli ileride olduğu kanısına varmasını diliyorum. Kadın-erkek eşitliğine inanıyorum. Aşırı derecede feminizme karşıyım. Eşit koşullarda, işbirliği içinde erkeği yanımda isterim. Bunun sağlanması köklü eğitimle mümkündür.”
Günümüzde Tzipi Livni siyasi yaşamına devam ediyor, Dalia İtzik ise 2012’de aktif siyasetten çekildi, yerini gençlere bıraktı. Dalia İtzik yeni nesillerin bir öncekini aşması dileğinde bulunmuştu. Ben de aynı dilekte bulunuyor, ülke yönetiminde kadın sayısının erkeklere eşitlenip doğal dengenin sağlandığında, her şeyin daha güzel olacağı umudunu taşıyorum.